Obecnie skład komputerowy dla przygotowania pozycji do druku można wykonać nie tylko przy pomocy specjalistycznych aplikacji DPD a całkiem skutecznie przygotować je można przy pomocy zaawansowanych edytorów tekstu takich jak MS WORD, OPEN OFFICE, LIBRE OFFICE lub innych podobnych.
W tym artykule nie będę poruszał zagadnienia katastrofalnej, wyjątkowo powszechnej, niepoprawności formatowania tekstu w edytorach i temat ten pozostawię dla osobnego omówienia.
Tutaj zakładam, że odbiorca tekstu poprawnie używa edytora tekstu a jedynie nie wpadła na pomysł jak można sprytnie wykorzystać zwykłe funkcje edytorów dla ułatwienia sobie i przyspieszenie edycji tekstu.
W publikowanym tekście powinno się unikać klasycznych błędów dzielenia tekstu w obrębie akapitu oraz w ramach podziału strony.
Błędy te popularnie nazywane są wdowami, bękartami i szewcami (formatowanie strony lub kolumny tekstu) oraz sierotami (formatowanie akapitu).
Sierotą jest nazywany krótki przyimek lub spójnik umieszczony na końcu wiersza. Wyjątkowo paskudnie i nieprofesjonalnie wygląda tekst jeśli jakiś jego wiersz jest zakończony pojedynczą literą (np: i, w, z ...)
Szczególnie brzydko wygląda taki wiersz jeśli akapit jest formatowany metodą justowania tekstu (równany w linię do prawego i lewego marginesu).
Uwaga: poniżej opisywane sposoby stosuję w MS WORD 365. Nie sprawdzałem czy działają we wszystkich wcześniejszych wersjach tego edytora (różnie to bywa)
Aby zabezpieczyć miejsce w akapicie przed preełąmaniem linii należy użyć w tym miejscu zamiast znaku spacji znaku SPACJI NIEŁAMLIWEJ.
Wprowadza ją sekwencja klawiszy SCHIFT+CTRL+SPACJA
Przy włączonym podglądzie białych znaków wygląda to tak jak na rysunku poniżej:
Aby zaoszczędzić sobie czasu na żmudne i czasochłonne wyszukiwanie miejsc występowania na końcu linii tekstu pojedynczych znaków ,,sierot'' polecam to zrobić nadmiarowo.
Lepiej zamienić wszystkie spacje za pojedynczymi literami na spacje niełamliwe. Tym samym nie musimy szukać, które znaki są krytyczne przy końcu wiersza, bo wszystkie są zabezpieczone.
Jest to szczególnie ważne przy dużych. wielostronicowych dokumentach. Dla przykładu w przygotowywanej do druku książce 600 stronicowej takim sposobem zlikwidowałem wszystkie sieroty w czasie mniejszym niż 5 minut.
Można to w MS WORD zrobić wykorzystując funkcję: ZAMIEŃ.
Należy zamienić wszystkie wystąpienia 3 znaków: [spacja]a[spacja]
(Gdzie oczywiście napis spacja powyżej oznacza wstawioną przed a i po a spację)
na znaki: [spacja]a^s
W MS Wordzie dwuznakowy kod ^s wprowadza niełamliwą spację.
Zobacz:
(Uwaga poboczna:
zwróć uwagę [ilustracja powyżej], że MS WORD umie w ten sposób przetwarzać nie tylko niełamliwą spację, ale również inne białe znaki)
Taką samą zamianę jak dla literki a powyżej należy wykonać dla pozostałych znaków występujących w języku polskim jako pojedynczy znak.
Są to oprócz a litery: i o u w z.
W taki sprytny sposób zabezpieczamy nadmiarowo wszystkie pojedyncze znaki, które narażają nasz tekst na wystąpienie niepożądanych ,,sierot''.
Powyższy sposób polecam szczególnie szczególnie:
- Przy przygotowaniu do druku długich tekstów: książki, artykuły, pracy dyplomowej, referatu, prozy literackiej. (Jaka to oszczędność czasu dla finalnej redakcji tekstu!!!!)
- Dla tekstów publikowanych w internecie (np na blogach). TRZEBA PAMIĘTAĆ, że obecnie wymaga się od treści publikowanych w Internecie, aby były one RESPONSYWNE, to znaczy automatycznie dostosowujące się same do wielkości urządzenia (monitor. smartfon, tablet). W warunkach responsywności nigdy nie wiadomo, w jakim miejscu akapitu zostanie przełamany wiersz, a dzięki opisanemu powyżej sposobowi w tekście tym nigdy nie pojawią się ,,obciachowe'' sieroty.